میرزایوسف تبریزیحاج میرزا یوسف مجتهد تبریزی، از علمای بزرگ و منتفذ مجاهد ایران در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری بود. ۱ - معرفی اجمالیوی در ۱۱۶۷ ق (احتمالاً در تبریز) به دنیا آمد. پدرش عبدالفتاح نام داشت. وی پس از تحصیل مقدمات و سطح، برای ادامه تحصیل به کربلا رفت و در درس وحید بهبهانی حاضر شد و از او تلمذ نمود و چنانکه یکی از نوادگانش در کتاب تاریخ اولاد الاطهار نوشته، وی در ۱۱۸۰ ق از وحید اجازه گرفت به نوشته آقا بزرگ تهرانی در الذریعه، یکی از دو تاریخ تولد و یا اجازه اشتباه است، زیرا که وی هنگامی دریافت اجازه، سیزده ساله و نابالغ بوده که غلط است. ۲ - مقام علمیبه هر روی میرزا یوسف نزد وحید بهبهانی درس خواند و به مقام علمی بزرگی رسید. مؤلف معارف الرجال او را جزو «افاضل شاگردان» وحید برشمرده است. علامه طباطبایی نیز درباره او می‌نویسد: «مرحوم حاج میرزا یوسف مجتهد، در عهد خویش که متصدی و مقدم او از جمله معاریف تبریز و جمع کرده بود میان علم و عمل و متصدی مرافعات و محاکمات شرعیه نیز بوده است. شخصی مرتاض و متهجد و مستجات الدعوه بوده و به همین جهت خاندان ایشان از زمان حیات آن مرحوم تا این ازمنه، محل توجه عامه مردم (تبریز) و مورد نذورات بوده اند». پس از پایان تحصیلات به زادگاهش بازگشت و امامت جماعت «مسجد استاد و شاگرد» تبریز را که به تازگی به فرمان عباس میرزا (ولیعهد فتحعلی شاه)، تعمیر شده بود، برعهده گرفت. این مسجد از آن زمان تکانون به نام وی به «مسجد حاج میرز یوسف آقا» شهرت دارد. ۳ - آثار علمیدر ۱۲۲۸ ق، به خواهش عباس میرزا، علمای بزرگ ایران و عراق فتاوی و رساله‌های جهادی در لزوم جهاد با روس‌ها نوشتند که از جمله آنان میرزا یوسف بود که رساله الجهادیه را نوشت. آثار او از این قرار است: الجهادیه، مسود الحدود فی بیان الحدود، الخراجیه، زهرالحساب. ۴ - وفاتحاج میرزا یوسف در ۱۲۴۲ ق یک سال پیش از شکست دوم ایران از روسیه که به انعقاد معاهده ترکمانچای انجامید درگذشت. [۱]
نادرمیرزا، تاریخ و جغرافیایی دارالسلطنه تبریز، ص۱۴۵.
[۲]
نادرمیرزا، تاریخ و جغرافیایی دارالسلطنه تبریز، ص۱۴۶.
[۳]
نادرمیرزا، تاریخ و جغرافیایی دارالسلطنه تبریز، ص۳۱۸.
[۴]
تربیت، محمدعلی، دانشمندان آذربایجان، ص۵۷۸.
[۶]
حرز الدین، محمد حسین، معارف الرجال فی تراجم العلما و الادباء، ج۱، ص۱۲۲.
[۷]
عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، مفاخر آذربایجان، ج۱، ص۱۲۸.
[۸]
وحید بهبهانی، ص۱۲۳.
۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «میرزایوسف تبریزی». رده‌های این صفحه : تراجم | درگذشتگان سده 13 (قمری) | علمای تبریز | علمای شیعه | علمای قرن دوازدهم | علمای قرن سیزدهم
|